سه شنبه ۲۱ ارديبهشت ۹۵

نقاشی یکی از کهن ترین هنرهای بشریست، به طوری که قدمت آن به دوران انسان های غارنشین و پیش از اختراع زبان نوشتاری بر می گردد. در این میان از رواج رنگ روغن و شگرد نقاشی با آن بیش از 500 سال نمی گذرد ولی این ماده تا به امروز به عنوان یکی از اصلی ترین متریال های مورد استفاده نقاشان بدل شده است. پیش از اختراع آن، هنرمندان از نوعی رنگ به نام تمپرا استفاده می کردند که با زرده تخم مرغ ترکیب می شد و نسبت به رنگ روغن دوام و جلوه چندانی نداشت. استفاده از رنگ روغن به دوران قبل از رنسانس یعنی هنرمندان سبک فلاندر که در شمال اروپا زندگی می کردند بر می گردد. ابداع رنگ روغن را به شخصی به نام «استاد فلمال» نسبت می دهند که از هنرمندان سبک فلاندر بوده است اما رواج آن به دوران رنسانس مربوط می شود و پس از آن در سبک های رمانتی سیسم و کلاسیسم بسیار مطرح گردید.
همچنین واژه رنگ روغن به نقاشی هایی نیز گفته می شود که از این ماده استفاده میکنند. رنگ روغن از پیگمنت و روغن تشکیل شده است. رنگ روغنی به دلیل چرب بودن خاصیت دیر خشکی و قابلیت های خاص خود را برای نقاشی طولانی و بکارگیری رنگ ها دارد. روغن به کار رفته در رنگ روغن با روشهای مختلف تولید میشود که رایجترین آنها، جوشاندن بذر گیاه کتان و گرفتن روغن بزرک از آن است. سپس این روغن را با مواد رنگی مخلوط میکنند که معمولا با پایه سرب و کادمیوم یا سنتتیک و پلیمری هستند. با اینکه رنگ روغن جزو دسته دیر خشک شونده هاست ولی با اضافه نمودن خشک کننده های گوناگونی که مهمترین آن تربانتین نام دارد می توان مدت زمان خشک شدن آن را کم نمود. شناخت ابزار و وسائل مورد نیاز در تکنیک رنگ روغن نخستین گام در یادگیری این تکنیک است. شناخت قلم موها، ساخت و ترکیب رنگ، انواع روغن ها و خشک کننده ها، آماده سازی بوم نقاشی، آشنایی با تئوری رنگ و غیره بخش مهمی از آموزش نقاشی رنگ و روغن را تشکیل می دهند. کاربست این ماده در نقاشی، خود به چندین روش صورت می گیرد که از آن جمله مهمترین آن ها می توان به روش رنگ گذاری مستقیم، نقاشی با کاردک، رنگ گذاری ضخیم، گلیز کردن یا رنگ گذاری با لایه های شفاف اشاره نمود.
گلیز
گلیز یکی از قدیمی ترین و رایج ترین تکنیک های نقاشی رنگ روغن است. در این روش لایه های نازک رقیق شده رنگ را روی قسمت هایی از بوم نقاشی که کاملا خشک شده باشد قرار می دهند و به این طریق هم هماهنگی بیشتری به لایه های زیرین رنگ می دهند و هم عمق نمایی بهتری ایجاد می کنند
قلم موی نقاشی
قلم مو یکی از ابزارهای نقاشی است که از موی جانوران یا الیاف مصنوعی پلاستیکی ساخته می شود. قلم موها از نظر طرز قرار گرفتن الیاف به گونههای بادبزنی، تخت و گرد تفکیک می شوند و از نظر کاربرد می توان آن ها را به قلمموهایی که برای رنگ روغن و دیگری قلمهایی که برای آبرنگ به کار میرود تقسیم کرد. برای اندازههای گوناگون قلممو شمارههایی قراردادی تعیین میشود که از متداولترین و پرمصرفترین قلمموهای مورد استفاده در نقاشی رنگ روغن قلمموهای ۴، ۸ و ۱۲ را می توان نام برد. قلمموهایی که از موی دُم سمور ساخته میشوند کیفیت خوبی دارند و حالت فنری و انعطاف پذیرشان و نوک تیز آنها برای نقاشی آبرنگ و رنگ روغن مناسب است. این قلمموها توانایی بالاتری برای جذب آب دارند

بوم نقاشی
بوم پارچهٔ نخی قاب گرفتهای از جنس کرباس یا متقال است که روی آن نقاشی می کنند. بوم پرطرفدارترین سطح برای نقاشی با رنگ روغن است که جایگزین تابلوهای چوبی شد. سطح بوم معمولا با لایه ای از جسو زیرسازی می شود

کاردک نقاشی
کاردک یک ورقه نازک فلزی با دسته ای ثابت و سبک است که معمولا دو کاربرد عمده در نقاشی دارد. یکی برای ترکیب رنگ ها بر روی تخته رنگ و دیگری برای رنگ گذاری مستقیم بر روی بوم. کاردک ها شکل های گوناگونی دارند ولی دو نوع عمده آن کاردک سر کژ و کاردک صاف است

روغن بزرک
روغن بزرک مایعی است روغنی، متمایل به زرد با بویی مخصوص که معمولا به میزان مشخصی همراه با تربانتین ترکیب و از آن در نقاشی رنگ روغن استفاده می کنند. روغن بزرک را
از دانه های گیاهی به نام بزرک یا کتان تهیه می کنند. این روغن اگر در
مجاورت هوا قرار بگیرد، حالت تبخیر به آن دست نمی دهد بلکه با اکسیژن هوا
ترکیب شده و به صورت ژله ای در می آید. به همین دلیل در نقاشی رنگ روغن
پورد رنگ را با آن مخلوط کرده و از آن رنگ روغن درست می کنند. روغن بزرک
مناسب جهت نقاشی رنگ روغن بهتر است که با حرارت از دانه جدا نشده باشد که
در این صورت به آن روغن بزرک خام می گویند. تهیه این روغن مقرون به صرفه
نیست. اما اگر دانه های گیاه را با بخار حرارت بدهند، روغن بیشتری به دست
می آید ولی رنگ آن کمی تیره می شود و دوام و پایداری آن کاهش می یابد. به
این نوع روغن بزرک، روغن پخته گفته می شود
روغن بزرک تصفیه شده (Refined Linseed Oil)
زمانی که روغن را با حرارت از دانه های گیاه جدا کرده و با کمک مواد شیمیایی بی رنگ و تصفیه می کنند تا خاصیت روغن خام را پیدا کرده و برای نقاشی مناسب باشد اصطلاحا به آن روغن بزرک تصفیه شده می گویند
روغن بزرک استند (Stand Linseed Oil)
روغن بزرک را اگر در ضروف بدون هوا به میزان 300 درجه حرارت بدهند بدون از دست دادن خواص شیمیایی خود و تغییر ساختمان مولکولی، متراکم می شود. تعداد یون های این روغن نسبت به روغن خام کمتر است و دیرتر از آن خشک می شود. میزان زرد شدن این روغن بزرک نیز کمتر است و پس از خشک شدن به صورت یک قشر محکم و با دوام در می آید. این روغن را به علت نداشتن مقدار زیاد اسید، به عنوان مدیوم یعنی رقیق کننده در نقاشی، هنگام لعاب کاری به کار می برند
روغن بزرک غلیظ آفتابی (Thickened Linseed Oil)
روغن بزرک خام یا تصفیه شده را اگر در معرض هوا و نور خورشید قرار بدهند اکسیده شده و رنگ آن روشن می شود و میزان غلظت و چسبندگی ان افزایش می یابد. اگر این روغن با رنگ روغن مخلوط شود حالت عسلی به آن می دهد و باعث به جای ماندن اثر قلم مو می گردد. برای ساختن این روغن کافی است که مقدار مساوی آب و روغن بزرک خام را در ظرف شیشه ای تختی ریخته و روی آن با شیشه طوری پوشانده شود که همزمان با ورود هوا، از ورود گرد و خاک به آن جلوگیری شود. این ظرف باید به مدت دو هفته کنار پنجره یا روی پشت بام قرار گرفته و گاهی هم زده شود. بعد از مدتی روغن غلیظ شده و می توان آب را از ان جدا کرده و در ظرف جداگانه نگه داشت
تربانتین
تربانتین صمغ حاصل از اقسام درختان کاج است که از آن اسانس تربانتین و کولوفان استخراج می کنند و در پزشکی نیز به کار می رود. تربانتین را در نقاشی به دلیل ویژگی خشک کنندگی آن به همراه روغن بزرک ترکیب و استفاده می کنند

پالت نقاشی
پالت نقاشی سطحی تخت و محکم است که نقاشان از آن برای چیدمان رنگ های خود و ترکیب آن ها پیش از قرار دادن روی بوم نقاشی استفاده می کنند. گاهی نیز واژه پالت برای اشاره به طیف رنگ های به کار رفته توسط نقاش در یک اثر نقاشی به کار می رود. پالت نقاشی معمولا از چوب، پلاستیک، سرامیک و دیگر مواد سخت و نفوذ ناپذیر ساخته شده و شکل و اندازه های آن متفاوت است. رایج ترین شکل پالت نقاشی، به صورت یک تخته نازک چوبی طراحی شده است که به راحتی در دست هنرمند قرار می گیرد.
پالت چوبی
پالت نقاشی چوبی به شکل سنتی به شکل های مستطیل و بیضی، و با سوراخی برای رد شدن شصت نقاشی از آن طراحی می شود. این پالت ها از تخته سه لا و دیگر چوب های مقرون به صرفه ساخته می شوند. برای استفاده از پالت نقاشی چوبی پس از خریدن باید دو طرف آن را به روغن بزرک آغشته نموده و اجازه داد که روغن جذب آن گردد. این کار اجازه نخواهد داد که روغن موجود در رنگ روغن به سطح پالت نفوذ کند و البته تمیز کردن پالت را آسان نیز می کند. پالت های چوبی برای کار با رنگ اکریلیک توصیه نمی شوند
پالت نقاشی کاغذی
یکی از ابداعات اخیر، تولید پالت های کاغذی است که هم برای نقاشی رنگ روغن و هم برای نقاشی آکریلیک کاربرد دارند. این پالت ها به صورت دفترچه ای عرضه می شوند و از کاغذهای مقاوم و نفوذناپذیر ساخته شده اند. مزیت این پالت در این است که پس از تمام شدن نقاشی نیازی به تمیز کردن پالت نبوده و برگ استفاده شده دور انداخته می شود
آلاپریما
واژه ای ایتالیایی است و به تکنیک رنگ گذاری مستقیم و یک باره (بدون زیر رنگ) در نقاشی می گویند